Yeni yıl yaklaşması ile birlikte milyonlarca çalışanın gözü, 2019 yılı başında yapılacak olan ücret zamlarına çevrildi. Memurlar, emeklilerde olduğu gibi özel sektörde de şirketler büyük ölçüde yıllık zamlarını Ocak ayında yapıyor. Özel sektörde zamlar senede bir kez yapıldığı içinde çalışanlar açısından büyük önem taşıyor. Bu yıl ise Ocak ayında çalışanlara yapılacak zam önceki yıllara göre daha çok merak konusu oldu. Çünkü son aylarda enflasyon oranının artması, zam konusunda da çalışanların yüksek beklentiye girmesine yol açtı. Ancak firmalardan gelen haberler zamlar konusunda çok da yüz güldürmüyor. Son dönemde özel sektörde yapılan zamlar yüzde 16.6'da kaldı. Bu da yıl sonunda enflasyonun yüzde 24-25 bandında gerçekleşeceği düşünülürse, özel sektörde çalışanların zamları enflasyonun altında kalmış olacak.

Yeni yıl ile birlikte işini kaybeden veya hiç zam alamayan çalışanlar da var. Bir çok şirket yeni yılda yaşadıkları darboğazı gerekçe göstererek personel çıkarmayı düşünüyor. Bazıları da 0 zam ile ayakta kalmayı planlıyor. Peki, bu durumlarda özellikle 0 zam alan işçinin kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı var mı?

İş mevzuatında, ücretlerin hangi dönemlerde veya oranlarda artırılacağına ilişkin kesin bir hüküm bulunmaktadır. Ücret uygulamaları konusundaki yasal düzenleme asgari ücretin altında ücretle işçi çalıştırılamayacağı ile sınırlıdır. Bunun ötesinde ücret uygulamalarına ilişkin esaslar, iş sözleşmelerinde belirlenebilmektedir.

İş sözleşmesinde bağlayıcı bir hüküm bulunmaması halinde, uygulamaya ilişkin inisiyatif işverene aittir.

ÇALIŞAN İŞTEN AYRILIRSA…

Çalışan yeni yılda zam yapılmadığı için işten ayrılabilir mi? Veya bu durum, çalışan açısından haklı fesihe girer mi? İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılacaktır. Ve bu durumda herhangi bir tazminat hakkı oluşmayacaktır. Özetle, eğer iş sözleşmesinde her yıl belirli oranda zam yapılacağına ilişkin hüküm bulunmuyorsa, söz konusu çalışanın işten ayrılması istifa kapsamına girer. Bu durumda da, çalışanın kıdem tazminatı hakkı olmaz.

KIDEM TAZMİNATININ UNSURLARI

Kıdem tazminatının oluşması için belirli unsurların yerine getirilmesi gerekiyor. Bu unsurları bir kez daha hatırlatmakta fayda var.

Kıdem tazminatı;
-Aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması,
-İş sözleşmesinin işveren tarafından iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık nedenleri dışındaki nedenlerle,
-İşçi tarafından sağlık, iyi niyet ve ahlak kuralarına aykırılık veya işyerinde işin durması ve benzeri nedenlerle,
-Askerlik görevi nedeni ile,
-Emeklilik hakkının elde edilmesi veya bu kapsamda yaş dışında gereken sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması nedeni ile,
-Kadın işçinin evlenmesi nedeni ile evlenme tarihi itibariyle 1 yıl içinde başvurması şartıyla,
-İşçinin ölümü nedeni ile, çalışma süresinin gerektirdiği tutarda ödenmektedir.